Xung Khiêm và Dũ Khiêm Tạ là 2 công trình kiến trúc độc đáo của tổng thể kiến trúc lăng Tự Đức nói riêng cũng như Quần thể di tích Cố đô Huế nói chung. Đó là các công trình kiến trúc hiếm hoi có hình thức nhà tạ, được dựng trên mặt nước.
Cùng được xây dựng vào năm 1864, dưới triều Tự Đức, với quy mô không lớn, trang trí tương đối đơn giản, nhưng với một tỷ lệ kiến trúc hoàn hảo, Xung Khiêm Tạ và Dũ Khiêm Tạ là những công trình kiến trúc nên thơ, hòa hợp với cảnh trí trữ tình ở hồ Lưu Khiêm lăng Tự Đức.
Xung Khiêm Tạ bao gồm 2 bộ phận Chính doanh và Tiền doanh được nối với nhau bằng một thừa lưu, 2 đầu được trang trí bằng mô típ cá chép. Tiền doanh là một công trình được dựng trên mặt nước với hệ thống trên 16 cột chính và 18 trụ đỡ được cố định dưới đáy hồ.
Gần đối diện với Xung Khiêm Tạ là Dũ Khiêm Tạ, được chế tác theo hệ khung gỗ truyền thống Huế: cột – kèo – xuyên – trến, là một tổ hợp bao gồm 3 ngôi nhà được ghép với nhau theo trục dọc của công trình, với 3 cao độ chênh lệch nhau.
Dũ Khiên Tạ
Cùng chung một hình thức nhà tạ nhưng 2 công trình này có chức năng không giống nhau. Xung Khiêm Tạ là nơi nhà vua nghỉ ngơi, hóng mát, làm thơ, thưởng thức nghệ thuật; còn Dũ Khiêm Tạ là một bến thuyền dành cho nhà vua khi ngao du thưởng cảnh ở hồ Lưu Khiêm.
Mặc dù Xung Khiêm Tạ đã qua nhiều lần sửa chữa, tu bổ lần gần nhất là vào năm 1986, nhưng đến trước thời điểm của dự án này, cả hai công trình đã bị xuống cấp trầm trọng.
Ngày 21 tháng 1 năm 2013, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Thừa thiên Huế ký Quyết định số 118/QĐ-UBND về phê duyệt dự án đầu tư Bảo quản, tu bổ và phục hồi di tích lăng Tự Đức, trong đó 2 hạng mục Xung Khiêm Tạ và Dũ Khiêm tạ là những hạng mục ưu tiên phải tiến hành công tác bảo tồn, trùng tu một cách khẩn trương.
Xung Khiêm Tạ
Sau 23 tháng nỗ lực thi công, hôm nay công tác thi công trùng tu 2 công trình đã hoàn thành. So với kế hoạch, việc hoàn tất thi công đã vượt thời hạn hơn 8 tháng. Đây là một sự nỗ lực hết sức đáng ghi nhận của đơn vị thi công, cũng như tổ giám sát, tổ bảo vệ lăng Tự Đức đã phối hợp nhịp nhàng, khoa học nhằm có thể đưa 2 hạng mục công trình vào sử dụng, phục vụ tốt hơn khách tham quan, du lịch.
Đặc biệt, không gian Xung Khiêm Tạ đã được tổ chức trưng bày một cách phù hợp với tính chất công trình. Tại đây một số hiện vật như tranh gương, câu đối, tranh khắc, tranh sơn mài được nghiên cứu thực hiện và tổ chức trưng bày đã tô điểm thêm vẻ duyên dáng của công trình.
Cũng tại không gian Xung Khiêm Tạ, kể từ ngày 01.4.2015, Nhà hát Nghệ thuật Truyền thống Cung đình Huế sẽ tổ chức trình diễn hoạt động ca Huế, ngâm thơ, nhất là một số bài bản ca Huế do vua Tự Đức soạn lời hoặc là những bài thơ của vua Tự Đức. Hy vọng với những bước đi và cách làm mới mẻ, khi tham quan lăng Tự Đức, du khách sẽ thêm phần ấn tượng đối với một kiến trúc lăng tẩm thơ mộng và quyến rũ.
Việc tổ chức hoạt động diễn xướng tại Xung Khiêm Tạ, lăng Tự Đức là một trong những chương trình nằm trong các hoạt động nâng cao chất lượng phục vụ tại di tích cố đô Huế do Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế triển khai thực hiện.
Lịch biểu diễn hằng ngày:
Sáng: 09h00 - 10h00
Chiều: 14h30 - 15h30.
Theo Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế
